Verhalen of interviews van of door personen die in Ried hebben gewoond.
Dit keer een interview met Jeltsje Hiemstra.
Ze is geboren in 1953, dochter van Boeije Hiemstra en Clara Tuinstra. Op Kerkpad 5 vlak naast de kerk met het kerkhof ertussen.
“Het kerkhof vond ik als kind prachtig, zo veel rust, stilte en geschiedenis. Soms speelden we met de botten die omhoogkwamen onder de haag vlak voor ons huis. Met begrafenissen gingen de gordijnen dicht. Vond dit als kind heel normaal en nog. Een kleuterschool was er nog niet in Ried. Pas vier maanden voor ik naar de lagere school ging startte deze. De eerste drie klassen van de lagere school waren bij meester Zonneveld. De uitstapjes met hem de natuur in zijn me altijd bijgebleven.o veel geleerd van hem over planten en dieren. Bloemen mochten we plukken en drogen. De laatste drie jaren waren bij meester Kunnen. Zijn slaan met een grote liniaal op de binnenkant van mijn handen draag ik mee de rest van mijn leven, evenals je oor omdraaien, zeer hardhandig en pijnlijk. Gelukkig dat dit niet meer kan in deze tijd. De eerste drie jaar spraken we Fries in de klas en kregen we Nederlandse les, de laatste drie jaar gingen we over in Nederlands met Friese les.
Ook gingen we ´s zaterdags nog naar school tot 2 uur ´s middags. Toen in 1963 de Elfstedentocht langs kwam op het Wiid kregen we vrij die zaterdag. Kermis in Juli was een hoogtepunt, elk jaar weer. Heb daar ook mijn huidige man Gerke leren kennen”.
Wat heeft ze na haar lagere school nog verder aan opleiding gedaan?
“Zoals gebruikelijk in die tijd ging ik naar de Huishoudschool in Franeker. Elke dag op de fiets heen en weer. Heb daarna INAS gedaan en opleiding bejaardenverzorgster. Gewerkt in Groot Sjaerdema, voormalig bejaardentehuis in Franeker”.
Hoe en wanneer kwam Zweden in zicht?
“Getrouwd met Gerke en een paar keer verhuisd binnen Friesland. Ik wilde meer leren. Eerst volwassenonderwijs gevolgd, daarna verschillende cursussen en opleidingen gevolgd om een eigen praktijk te beginnen. Mensen begeleiden met psychische problemen. En altijd erg creatief bezig geweest en daar ook cursussen in gevolgd.
In de jaren 90 kwam er een griep voorbij die mijn longen beschadigde, een zware tijd geweest met revalidatie etc. Heel herkenbaar met de corona van nu! Daarna was ik hierdoor vaak ziek en kon ik mijn werk niet meer doen. Nu nog vele jaar later leef ik op longmedicatie.
Toen heb ik het roer omgegooid en ben gestopt met mijn praktijk en bijscholings-cursussen. Ik ben daarna workshops in koken en bakken gaan geven. Zo kwam ik in contact met chocolade en ben toen bonbons gaan maken. Dit heb ik 10 jaar gedaan in Nederland.
Ondertussen een vakantiehuisje in Zweden gekocht waar we met vakantie in de winter naar toe gingen. Door de frisse lucht daar, knapte ik enorm op. Toen bij Gerke na twee ongelukken een chronische ziekte werd ontdekt besloten we om ons voorgoed in Zweden te vestigen. Frisse lucht voor mij, minder stress voor ons beiden.
In februari 2009 zijn we verhuisd, er lag twee meter sneeuw op ons te wachten als welkom. Heerlijk. Wij wonen nu nog steeds op dezelfde plek als toen we begonnen hier. Midden in het bos, tegen een prachtig natuurgebied aan: Skuleskogen. Een winter duurt hier zes maanden en met twee meter sneeuw is heel normaal. Vaak zitten we ook een paar dagen ingesneeuwd maar daar zijn we op voorbereid evenals de stroomuitval door omvallende bomen op de bedrading. Alles went. Korte heftige zomers met een uitbundige natuur en in juni dag en nacht zon. In decembermaand vaak 24 uur dag en nacht donker”.
En daar in Zweden gelijk weer actief?
“Ja. Ik wilde nog niet achter de geraniums zitten en begon gelijk in 2009 met een café in een klein hotel van Zweedse vrienden. Café is hier koffie met gebak of iets hartigs. Ik maakte ook bonbons voor bij de koffie. Deze vielen zo in de smaak dat ik een winkel begonnen ben met alleen bonbons. Het was hard werken om ertussen te komen, dacht ook het Zweeds te leren in een jaar tijd maar dat viel tegen. Ik had in Nederland al Zweedse les en daar ben ik mee door gegaan in Zweden. Maar het beste leer je toch Zweeds in de praktijk en niet te bang zijn om fouten te maken. De bonbons werden meer en meer. Ik ben bonbonworkshops gaan doen, proeverijen, leverde aan restaurants en winkels, stond op beurzen etc. Verschillende prijzen gewonnen met een aantal bonbons”.
De geruchten gaan hier dat koning Carl Gustaf je bezocht om inkopen te doen. Klopt dat?
¨Dit klopt niet helemaal, al hebben alle leden van het Koningshuis mijn bonbons gegeten. De commissaris van de Koning was een groot fan van mijn bonbons en toen Kroonprinses Victoria met haar man onze provincie bezocht nodigde hij mij met zes andere bedrijven in Västernorrland uit om een presentatie te doen voor de koninklijke familie. Dit was een enorme eer natuurlijk. Dit viel zo in de smaak dat toen de Koning en Koningin later hiernaar toekwamen ook zij bonbons van mij aangeboden kregen en later nog eens. Dat was een hele leuke ervaring”.
En toen de zaak verkocht. Maar in plaats van rustig aan te doen, elders alweer actief?
“Na tien jaar mijn bedrijf gerund te hebben met hulp van Gerke en personeel werd ik 65 jaar, had meer personeel nodig en ook meer ruimte nodig. Het bedrijf barste uit zijn voegen. Toen hebben we besloten om het te verkopen en is mijn bedrijf, naam en recepten 1 januari 2019 overgegaan in andere en jongere handen.
Dus ´Jeltsjes Chokladpraliner´ bestaat nog steeds en groeit verder!
In 2018 kwam er een oud kerkje/gebedshuis te koop midden in Docksta. Dit hebben we gekocht en gerestaureerd. Toen we daar zouden beginnen met onze activiteiten brak corona uit en waren we gedwongen twee jaar dicht te zijn. Nu organiseren we daar kunsttentoonstellingen, muziekavonden, afternoon tea´s en huren de ruimtes uit voor vergaderingen op de bovenverdieping. Beneden geef ik kook en bakworkshops en heb ik een door de milieudienst goedgekeurde keuken waar ik alles bak voor de activiteiten. Ook kunnen we daar gaan wonen als het nodig zou zijn. Ons kerkje heet ´Gula Huset´ (Facebook: @Gulahusetdocksta)”.
En natuurlijk zijn er nog meer plannen, of ….?
“We gaan rustig door met de activiteiten in Gula Huset, zien wat dit ons brengt. We zijn verder in het dorp hier actief met vrijwilligerswerk, ik zing in twee koren, schilder mee in een kunst-club (op hobby-niveau) etc. Verder genieten we van elke dag hier”.
Komen jullie nog weer eens in Friesland voor het bezoeken van familie en vrienden?
“Toen mem nog leefde kwam ik regelmatig nog in Nederland, begin 2020 is ze overleden en waren we nog in Ried. Oude plekjes bekeken, herinneringen opgehaald en ja, ook op het kerkhof geweest. Veel bekende namen daar op de grafstenen. Op die bewuste maandag werd de klok geluid in Ried voor het overlijden van een oud Riedster …. mem.
Erg bijzonder om dit mee te hebben mogen maken”.
Volgend jaar heeft Stichting Oud Ried 25 jaar bestaan. Zin om dan te komen?
“Zin altijd. Alleen kijken hoe de wereld er volgend jaar heen ligt.
Voor wie zin heeft om naar hier te komen? Google op Höga kusten, Skuleskogen en Docksta. Altijd welkom hier of zoals de Zweden zeggen, hjärtlig välkommen i fina Skuleskogen!”
